การวิจัยครั้งนี้มีจุดหมายเพื่อ 1) ศึกษาองค์ประกอบหลักและองค์ประกอบรอง 2) สร้างและพัฒนารูปแบบ และ 3) หาความก้าวหน้าของภาวะผู้นำทางการบริหารจากการใช้รูปแบบที่พัฒนาขึ้น โดยใช้ระเบียบวิธีการวิจัยและพัฒนา แบ่งเป็น 3 ระยะ คือ ระยะที่ 1 การศึกษาองค์ประกอบของภาวะผู้นำ โดยการวิเคราะห์เอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง และการวิจัยเชิงสำรวจ กลุ่มตัวอย่าง ได้แก่ ผู้อำนวยการและครูปฏิบัติหน้าที่รองผู้อำนวยการโรงเรียนมัธยมศึกษาขนาดเล็กในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ จำนวน 169 โรงเรียน รวมทั้งสิ้น 338 คน ระยะที่ 2 การสร้างและพัฒนารูปแบบ และยืนยันรูปแบบโดยผู้เชี่ยวชาญ ระยะที่ 3 ทดลองใช้ ประเมินผล และพัฒนารูปแบบ โดยครูปฏิบัติหน้าที่ รองผู้อำนวยการโรงเรียนมัธยมศึกษาขนาดเล็ก สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษานครพนม จำนวน 6 โรงเรียน รวม 30 คน เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บข้อมูล การวิจัย ประกอบด้วย แบบสอบถามชนิดมาตราส่วนประมาณค่า แบบประเมินภาวะผู้นำทางการบริหารสำหรับครูปฏิบัติหน้าที่รองผู้อำนวยการโรงเรียนมัธยมศึกษาขนาดเล็ก สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ ค่าเฉลี่ย ร้อยละ ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐานและค่าร้อยละความก้าวหน้า

ผลการวิจัย พบว่า 

1. องค์ประกอบภาวะผู้นำทางการบริหาร ประกอบด้วย  3 องค์ประกอบหลัก   13 องค์ประกอบรอง และ 79 ตัวบ่งชี้ ดังนี้ 1) การสร้างวิสัยทัศน์ประกอบด้วย 3 องค์ประกอบรอง และ 22 ตัวบ่งชี้  2) การสร้างทีมงาน ประกอบด้วย 3 องค์ประกอบรอง 20 ตัวบ่งชี้ และ  3) การสร้างแรงจูงใจ ประกอบด้วย 6 องค์ประกอบรอง 32 ตัวบ่งชี้ 

2. รูปแบบการพัฒนาภาวะผู้นำทางการบริหาร ประกอบด้วย 1) หลักการ  2) วัตถุประสงค์ 3) เนื้อหา 4) กระบวนการพัฒนา  5) สื่อ/อุปกรณ์ และ 6) การวัดและประเมินผล

3. ความก้าวหน้าของภาวะผู้นำทางการบริหาร มีค่าร้อยละความก้าวหน้าเท่ากับ 26.38
 

The purposes of this research were to 1) examine the main and sub- components of administrative leadership, 2) create and develop a model, and 3) identify the progress of administrative leadership practices through the developed model. This research and development approach (R&D) was performed in three phases: Phase I: Investigation of the components of administrative leadership through document analysis, and survey research. The sample group consisted of school directors and teachers acting as deputy directors from 169 small-sized secondary schools in the Northeast, yielding a total of 338 participants. Phase II: Model Construction and Confirmation through experts’ reviews. Phase III: Model Implementation and Evaluation with 30 teachers acting as deputy directors from six small-sized secondary schools under the Secondary Educational Service Area Office Nakhon Phanom. The research instruments for data collection consisted of a set of rating-scale questionnaires and an assessment form on administrative leadership for teachers acting as deputy directors of small-sized secondary schools. Statistics for data analysis were mean, percentage, standard deviation, and percentage of progress.

The findings were as follows:

1. The components of administrative leadership consisted of three main components, 13 sub-components, and 79 indicators as follows: 1) Vision with three sub-components and 22 indicators, 2) Team building with three sub-components and 20 Indicators, and 3) Motivation with six sub-components and 32 indicators.

2. The model for developing administrative leadership included six components: 1) principles, 2) objectives, 3) contents, 4) development processes, 5) media/equipment, and 6) measurement and evaluation.

3. The administrative leadership practices reached the percentage of progress of 26.38.