การวิจัยครั้งนี้มีความมุ่งหมายเพื่อศึกษาบทบาทของผู้บริหารสถานศึกษาที่ส่งผลต่อแรงจูงใจในการปฏิบัติงานของครูในโรงเรียน สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสกลนคร เขต 1 กลุ่มตัวอย่าง ได้แก่ ผู้บริหารสถานศึกษาและครู ปีการศึกษา 2564 จำนวน 371 คน ซึ่งได้มาโดยการสุ่มแบบหลายขั้นตอน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยเป็นแบบสอบถามชนิดมาตราส่วนประมาณค่า 5 ระดับ โดยด้านบทบาทของผู้บริหารสถานศึกษา มีค่าความเที่ยงตรง ระหว่าง 0.80-1.00 ค่าอำนาจจำแนก ระหว่าง 0.69-0.93 และค่าความเชื่อมั่น 0.98 ส่วนด้านแรงจูงใจในการปฏิบัติงานของครูมีค่าความเที่ยงตรง ระหว่าง 0.80-1.00 ค่าอำนาจจำแนกระหว่าง 0.62-0.92 และค่าความเชื่อมั่น 0.98 สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ ความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน สัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์แบบเพียร์สัน และการวิเคราะห์การถดถอยพหุคูณแบบขั้นตอน

             ผลการวิจัยพบว่า

                 1. องค์ประกอบบทบาทของผู้บริหารสถานศึกษา มี 4 องค์ประกอบ ได้แก่ 1) การประสานความสัมพันธ์ 2) การส่งเสริมการพัฒนาครูและบุคลากร 3) การกำกับ ติดตาม และประเมินผล และ 4) การเป็นผู้นำทางวิชาการ

                 2. บทบาทของผู้บริหารสถานศึกษา โดยรวมอยู่ในระดับมากที่สุด   

                 3. แรงจูงใจในการปฏิบัติงานของครู โดยรวมอยู่ในระดับมาก

                 4. บทบาทของผู้บริหารสถานศึกษากับแรงจูงใจในการปฏิบัติงานของครูมีความสัมพันธ์กันทางบวกในระดับปานกลาง อย่างมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .01        

                 5. บทบาทของผู้บริหารสถานศึกษา ด้านการส่งเสริมการพัฒนาครูและบุคลากร (X₂) ด้านการเป็นผู้นำทางวิชาการ (X₄) และด้านการประสานความสัมพันธ์ (X₁) สามารถร่วมกันพยากรณ์แรงจูงใจในการปฏิบัติงานของครูได้อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .01 โดยมีอำนาจพยากรณ์ร้อยละ 27.30 สามารถเขียนสมการพยากรณ์ได้ ดังนี้

                 สมการพยากรณ์ในรูปคะแนนดิบ
                     Y’ = 2.540 + 0.215(X₂) + 0.128(X₄) + 0.090(X₁)
                 สมการพยากรณ์ในรูปคะแนนมาตรฐาน
                     Z’_y = 0.388(Z₂) + 0.212(Z₄) + 0.135(Z₁)

                 6. แนวทางการพัฒนาบทบาทของผู้บริหารสถานศึกษามี 3 ด้าน ได้แก่ ด้านการประสานความสัมพันธ์ ด้านการส่งเสริมการพัฒนาครูและบุคลากร และด้านการเป็นผู้นำทางวิชาการ

              The purpose of this study was to investigate the roles of administrators affecting work motivation of teachers in schools under Sakon Nakhon Primary Educational Sevice Area Office 1. The participants consisted of 311 administrators and teachers, in academic year 2022. They were recruited using multi stage sampling. The tool used to collect data was a 5-level rating scale questionnaire. The part of the roles of administrators indicated the validity index ranged between 0.80-1.00, discrimination value index ranged between 0.69 - 0.93 and reliability index was at 0.98, whereas the part of work motivation of teachers indicated validity index ranged between 0.80-1.00, discrimination power index between 0.62 - 0.92. and reliability index was at 0.98. Statistics used in data analysis included frequency, percentage, mean, standard deviation. Pearson correlation coefficient Stepwise Multiple Regression Analysis.

             The findings were as follows.

                 1. The roles of administrator comprised four components, namely  1) Relationship building, 2) Teacher and personnel promotion and development, 3) Monitoring and evaluation and 4) Academic leadership, in overall,

                 2. The roles of administrator, in overall, was at high level.

                 3. The work motivation of teachers, in overall, was at high level.

                 4. The roles of administrator and the work motivation of teachers were positively correlated at moderate level with statistical significance at .01.

                 5. The roles of administrator in Teacher and personnel promotion and development (X₂), Academic leadership (X₄) and l Relationship building (X₁) could predict the work motivation of teachers (Y) with statistical significance at the .01 with the predictive power at 27.30 percent. The predictive equation can be written as follows.

                 Predictive equations in the form of raw scores:

                     Y’ = 2.540 + 0.215(X₂) + 0.128(X₄) + 0.090(X₁)

                 Predictive equations in the form of standard scores:

                     Z’_y = 0.388(Z₂) + 0.212(Z₄) + 0.135(Z₁)

                 6. The guidelines to develop the roles of administrator composed of three components, namely Relationship building, Teacher and personnel promotion and Academic leadership.