การวิจัยครั้งนี้มีความมุ่งหมายเพื่อ 1) ศึกษาองค์ประกอบการบริหารจัดการสภาพแวดล้อมในสถานศึกษา 2) พัฒนารูปแบบการบริหารจัดการสภาพแวดล้อมในสถานศึกษา และ 3) ตรวจสอบความเหมาะสมของรูปแบบการบริหารจัดการสภาพแวดล้อมในสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาสกลนคร การวิจัยแบ่งออกเป็น 3 ระยะ คือ ระยะที่ 1 การศึกษาองค์ประกอบการบริหารจัดการสภาพแวดล้อมในสถานศึกษา ดำเนินการโดยศึกษาแนวคิด ทฤษฎี และสังเคราะห์เอกสารงานวิจัยและการยืนยันองค์ประกอบโดยผู้ทรงคุณวุฒิ จำนวน 5 คน ระยะที่ 2 การพัฒนารูปแบบการบริหารจัดการสภาพแวดล้อมในสถานศึกษา ดำเนินการโดยศึกษาแนวคิด ทฤษฎี และสังเคราะห์เอกสารงานวิจัยและการสอบถามความคิดเห็นของผู้เชี่ยวชาญ จำนวน 5 คน และระยะที่ 3 ตรวจสอบความเหมาะสมของรูปแบบการบริหารจัดการสภาพแวดล้อมในสถานศึกษา ดำเนินการโดยการศึกษาความคิดเห็นของผู้บริหารและครูในสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาสกลนคร ปีการศึกษา 2564 จำนวน 350 คน กำหนดขนาดของกลุ่มตัวอย่างโดยใช้ตารางของ Krejcie and Morgan การได้มาของกลุ่มตัวอย่างใช้วิธีการสุ่มแบบหลายขั้นตอน (Multi-Stage Random Sampling) เครื่องมือที่ใช้เก็บรวบรวมข้อมูลเป็นแบบสอบถามชนิดมาตราส่วนประมาณค่า 5 ระดับ มีค่าความเที่ยงตรงเชิงเนื้อหาระหว่าง 0.50-1.00 ค่าอำนาจจำแนกระหว่าง 0.30-0.73 และค่าความเชื่อมั่น 0.97 สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ ความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน

ผลการวิจัยพบว่า

1. องค์ประกอบการบริหารจัดการสภาพแวดล้อมในสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาสกลนคร ได้แก่ 1) ด้านกายภาพ 2) ด้านการจัด การเรียนการสอน 3) ด้านการบริหารจัดการ และ 4) ด้านปฏิสัมพันธ์ของบุคคล 

2. รูปแบบการบริหารจัดการสภาพแวดล้อมในสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาสกลนคร ประกอบด้วย 4 องค์ประกอบ ได้แก่ 1) ปัจจัยที่ส่งผลต่อการบริหารจัดการสภาพแวดล้อมในสถานศึกษา 2) องค์ประกอบการบริหารจัดการสภาพแวดล้อมในสถานศึกษา 3) กระบวนการบริหารจัดการสภาพแวดล้อมในสถานศึกษา และ 4) ผลของการบริหารจัดการสภาพแวดล้อมในสถานศึกษา

3. รูปแบบการบริหารจัดการสภาพแวดล้อมในสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาสกลนคร ทั้งโดยภาพรวมและรายด้าน มีความเหมาะสมอยู่ในระดับมาก โดยเรียงลำดับค่าเฉลี่ยขององค์ประกอบจากมากไปหาน้อย ดังนี้ ปัจจัยที่ส่งผลต่อการบริหารจัดการสภาพแวดล้อมในสถานศึกษา องค์ประกอบและกระบวนการบริหารจัดการสภาพแวดล้อมในสถานศึกษา และผลของการบริหารจัดการสภาพแวดล้อมในสถานศึกษา ตามลำดับ
 

The purposes of this research were to: 1) identify the components of environmental administration of schools, 2) develop an environmental administration model of schools, and 3) examine the suitability of the environmental administration model of schools under the Secondary Educational Service Area Sakon Nakhon. The study was conducted into three phases. The first phase was the review of the components of environmental administration of schools by studying concepts, theories and synthesizing research papers and confirm the components by the five experts. The second phase was the development the environmental administration model of schools by studying relevant concepts and theories as well as synthesizing related research articles, and querying five experts' opinions. The third phase was to examine the suitability of the environmental administration model of schools by exploring the opinions of 350 administrators and teachers in schools under the Secondary Educational Service Area Sakon Nakhon in the academic year 2021. The sample size was determined using Krejcie and Morgan Table. The participants were selected by using Multi-Stage Random Sampling. The instrument used in data collection was a 5-rating scale questionnaire, which obtained content validity index between 0.50-1.00, discrimination power index between 0.30-0.73 and reliability index at 0.97. Statistics used in data analysis were frequency, percentage, mean and standard deviation.  

The findings were as follows.

1. The environmental administration of schools under the Secondary Educational Service Area Sakon Nakhon comprised four components, namely 1) Infrastructure, 2) Leaning management, 3) Adminidstration and 4) personal interaction.    

2. The environmental administration model of schools under the Secondary Educational Service Area Sakon Nakhon comprised of four components, namely 1) Factors affecting environmental administration of schools, 2) components of environmental administration of schools, 3) process of environmental administration of schools and 4) effects of environmental administration of schools.

3. The environmental administration model of schools under the Secondary Educational Service Area Sakon Nakhon in overall and each element were appropriate at high level. Each element could be ranked from the highest to the lowest mean value as: Factors affecting environmental administration of schools, components and process of environmental administration of schools, and effects of environmental administration of schools, respectively.