การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาอนาคตภาพของโรงเรียนพระปริยัติธรรมแผนกสามัญศึกษา ระหว่าง พ.ศ. 2559 -2573 โดยใช้วิธีการวิจัยแบบผสานวิธี (Mixed Method) ซึ่งประกอบไปด้วยเทคนิคการวิเคราะห์เนื้อหา (Content Analysis) เทคนิคการวิจัยแบบ EDFR เทคนิคการสร้างวงล้ออนาคต (Futures Wheel) การวิเคราะห์ผลกระทบไขว้ระหว่างแนวโน้มเหตุการณ์สืบเนื่อง (Cross-impact Analysis) และการเขียนภาพอนาคต (Scenario Development) โดยสัมภาษณ์ผู้ทรงคุณวุฒิ จำนวน 9 คน สัมภาษณ์ผู้เชี่ยวชาญด้านการศึกษาที่เป็นกลุ่มเป้าหมาย ที่เลือกแบบเจาะจง จำนวน 24 คน และวัดผลกระทบภาคตัดไขว้ด้วยแบบสอบถามบุคลากรที่มีส่วนเกี่ยวข้องกับโรงเรียนพระปริยัติธรรม แผนกสามัญศึกษา ที่เลือกแบบเจาะจง จำนวน 40 คน สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ คือ ค่ามัธยฐาน ค่าฐานนิยม ค่าพิสัยระหว่างควอไทล์ ความน่าจะเป็นขั้นต้น ความน่าจะเป็นแบบมีเงื่อนไข และอัตราส่วนแต้มต่อของผลกระทบไขว้

ผลการวิจัยพบว่า

อนาคตภาพของโรงเรียนพระปริยัติธรรม แผนกสามัญศึกษาระหว่าง พ.ศ. 2559-2573 ประกอบด้วยปัจจัยหลัก 5 ด้าน คือ 1) ผู้เรียนคุณภาพ 2) ครูคุณภาพ 3) โรงเรียนคุณภาพ 4) การบริหารจัดการที่มีคุณภาพ และ 5) การมีส่วนร่วมของชุมชนที่มีคุณภาพ แนวโน้มอนาคตภาพและผลปฏิสัมพันธ์ระหว่างแนวโน้มเหตุการณ์สืบเนื่อง ด้านผู้เรียนคุณภาพ มี 26 แนวโน้ม ด้านครูคุณภาพ มี 26 แนวโน้ม ด้านโรงเรียนคุณภาพ มี 20 แนวโน้ม ด้านการบริหารจัดการที่มีคุณภาพ มี 26 แนวโน้ม และด้านการมีส่วนร่วมของชุมชนที่มีคุณภาพ มี 11 แนวโน้ม

ผลกระทบไขว้จากทัศนะของบุคลากรที่มีส่วนเกี่ยวข้องกับโรงเรียนพระปริยัติธรรม แผนกสามัญศึกษา ทั่วประเทศ 40 แห่ง ประมวลภาพอนาคตได้ดังนี้

1. ภาพที่มีโอกาสเป็นไปได้มากและมีระดับของผลกระทบสูง คือ ภาพอนาคตที่เมื่อมีการพัฒนาให้ครูมีคุณภาพ (3.35) จะส่งผลให้ผู้เรียนมีคุณภาพอย่างแน่นอน (2.35) และส่งผลให้โรงเรียนมีคุณภาพ (1.17) ตามมา

2. ภาพที่มีโอกาสเป็นไปได้ปานกลาง คือ ภาพอนาคตที่เมื่อมีการพัฒนาผู้เรียนให้มีคุณภาพ (2.85) จะส่งผลให้โรงเรียนมีคุณภาพอย่างแน่นอน (1.38) และยังส่งเสริมให้ชุมชนเข้ามามีส่วนร่วมในการบริหารจัดการศึกษา (1.00)

3. ภาพที่มีโอกาสเป็นไปได้ปานกลางลำดับต่อมา คือ ภาพอนาคตที่เมื่อชุมชนเข้ามามีส่วนร่วมในการบริหารจัดการศึกษา (2.70) จะส่งผลให้ผู้เรียนมีคุณภาพอย่างแน่นอน (1.78)

4. ภาพที่มีโอกาสเป็นไปได้ปานกลางลำดับต่อมา คือ ภาพอนาคตที่เมื่อโรงเรียนมีคุณภาพ (2.57) จะส่งผลให้นักเรียนมีคุณภาพ (1.84) และการบริหารจัดการ มีคุณภาพ (1.38) อย่างแน่นอน และยังส่งเสริมให้ชุมชนเข้ามามีส่วนร่วมในการบริหารจัดการศึกษา (1.00)

5. ภาพที่มีโอกาสเป็นไปได้ปานกลางลำดับสุดท้าย คือ ภาพอนาคตที่เมื่อการบริหารจัดการมีคุณภาพ (2.57) จะส่งผลให้โรงเรียนมีคุณภาพ (1.46) และผู้เรียนมีคุณภาพ (1.40) อย่างแน่นอน และยังส่งเสริมให้ชุมชนเข้ามามีส่วนร่วมในการบริหารจัดการศึกษา (1.24)

The author objective of this research was to study the scenario of the General Buddhist Scripture School during A.D.2016-2030 by an application of mixed research methods, which consisted of content analysis technique, EDFR research technique, futures wheel technique, cross-impact analysis and scenario development, as well as an interview 9 professionals and a target group of 24 experts on education, select with purposive sampling. Cross-impact matrix measurement was conducted by using a questionnaire with 40 personnel related to the General Buddhist Scripture School, select with purposive sampling. Statistics applied in data analysis were median, mode, inter-quartile rang, basic probability, conditional probability and odd ratio cross impact matrix.

The finding are as follows.

The scenarios of the General Buddhist Scripture School during A.D. 2016-2030 comprises 5 major factors, which are 1) quality learners, 2) quality teachers, 3) quality schools, 4) quality administration and management and 5) quality community participation. The scenario trends and the results of interactions between consequences of events can be grouped into 26 trends on quality learners, 26 trends on quality teachers, 20 trends on quality schools, 26 trends on quality education management and 11 trends on quality community participation.

The scenarios deducted from the result of cross impact matrix analysis from the opinion of personnel related to the general education section of 40 Buddhist Scripture Schools across the country are as follows.

1) The highest case that has s high level of impact is the one that when there is a capacity building to develop quality teachers (3.35), this will lead to quality learners (2.35) and quality schools (1.17)

2) The first medium case scenario is the one that when there is a scheme to develop quality learners (2.85), this will elevated the quality schools (1.38) and will encourage the community to participate in educational management (1.00)

3) The second medium case scenario is the one that when the community plays an active role in educational management (2.70). this will ensure the quality learners (1.78)

4) The third medium case scenario is that when there are quality schools (2.57), It will surely in quality learners (1.84) and quality education management (1.38) and will also promote community participation in educational management (1.00)

5) The last medium scenario is that when there is education management (2.57), it will undoubtedly result in quality schools (1.46) and quality learners (1.40) and also promote community participation in educational management (1.24)