การวิจัยครั้งนี้ความมุ่งหมายของการวิจัยเพื่อ 1) ศึกษาและวิเคราะห์องค์ประกอบภาวะผู้นำของทนายความในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ 2) สร้างและพัฒนารูปแบบการพัฒนาภาวะผู้นำของทนายความในภาคตะวันออกเฉียงเหนือและ 3) ตรวจสอบประสิทธิผลของรูปแบบการพัฒนาภาวะผู้นำของทนายความในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ แบ่งวิธีดำเนินการวิจัยเป็น 3  ระยะ คือ ระยะที่ 1 การวิเคราะห์องค์ประกอบและรูปแบบการพัฒนาภาวะผู้นำ ระยะที่ 2 การสร้างและพัฒนารูปแบบการพัฒนาภาวะผู้นำและระยะที่ 3 การทดลองใช้รูปแบบกับกลุ่มทดลองจำนวน  30 คน ประกอบด้วย ทนายความ จำนวน 15 คน จากจังหวัดสกลนคร และทนายความ จำนวน 15 คน จากจังหวัดนครพนมการพัฒนาประกอบด้วย คู่มือการพัฒนาด้วยการเรียนรู้ด้วยตนเองและชุดการเรียนรู้จำนวน 5 ชุด แบบทดสอบ  และ แบบสอบถามเพื่อประเมินสภาพภาวะผู้นำ

ผลการวิจัยพบว่า

1. องค์ประกอบภาวะผู้นำของทนายความประกอบด้วย 1) ความรู้และประสบการณ์ในวิชาชีพทนายความ 2) การพัฒนาตนเกี่ยวกับความรู้และทักษะในการว่าความ 3) บุคลิกภาพและมารยาทของทนายความ 4) ความรับผิดชอบของการเป็นนักกฎหมายและ 5) คุณธรรมและจริยธรรมของทนายความ    

2. รูปแบบการพัฒนาภาวะผู้นำของทนายความ ประกอบด้วย 1) หลักการของรูปแบบ 2) วัตถุประสงค์ 3) เนื้อหาสาระของรูปแบบ 4) กระบวนการพัฒนา และ5) การประเมินผล

3.  ประสิทธิผลของรูปแบบการพัฒนาภาวะผู้นำของทนายความในภาคตะวันออกเฉียงเหนือมีดังนี้

3.1 ผลการพัฒนาด้านความรู้ของผู้รับการพัฒนาภาวะผู้นำของทนายความ หลังการพัฒนาตนเองสูงกว่าก่อนการพัฒนาตนเอง อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .01

3.2 ผลการประเมินพฤติกรรมการใช้ภาวะผู้นำของทนายความก่อนการพัฒนาตนเองโดยภาพรวมอยู่ในระดับมาก หลังการพัฒนาตนเอง โดยภาพรวมอยู่ในระดับมากที่สุด 

The purposes of this research were to: 1) study and analyze components of leadership of lawyers in the Northeastern region of Thailand, 2) construct and develop a model of leadership development for lawyers in the Northeastern region of Thailand, and 3) examine the effectiveness of the developed model. The research methodology was divided into three phases: Phase I was related to analyzing components and a model of leadership development; Phase II was related to constructing and developing a model of leadership development; and Phase III was related to implementing the developed model. The samples included 30 persons comprising 15 lawyers from Sakon Nakhon province and 15 lawyers from Nakhon Phanom province. The research instruments comprising a handbook for self - development, five volumes of learning packages, a test, a set of questionnaire for assessing leadership behaviors, were employed to facilitate a model development process.

The findings were as follows:

1. The leadership components of lawyers in the Northeastern region of Thailand involved five components: 1) Legal knowledge and professional experience, 2) Self - Development on advocacy knowledge and skills, 3) Personality and manners, 4) Responsibility of being lawyers, and 5) Ethics and morality.

2. The model of leadership development for lawyers in the Northeastern region of Thailand involved:1) principles, 2) objectives, 3) contents, 4) development process, and 5) evaluation.

3. The effectiveness of the developed model revealed that:

3.1 In terms of knowledge achievement, after the self-development period, the participating lawyers gained higher mean scores of knowledge than those of before the self-development period at the .01 level of statistical significance.  

3.2 The effects after the self-development period revealed that the mean scores of lawyers’ leadership application as a whole were at the highest level, compared to those of before the self-development period, which as a whole were at a high level.